مجله ایرانی:«رالف نلسون الیوت» (Ralph Nelson Elliott) در دهه ۱۹۳۰ نظریه امواج الیوت را توسعه داد. الیوت معتقد بود بازار بورس که تصور می‌شد رفتاری تصادفی و آشوبناک دارد، در حقیقت از الگوهایی تكراری تبعیت می‌کند.
بر اساس این تئوری، قیمت هر دارایی در بازار بورسی به صورت الگوهای متوالی موج‌های الیوت حرکت می‌کند. این موج‌ها شامل موج صعودی (موج الیوت بالا) و موج نزولی (موج الیوت پایین) است. با استفاده از تحلیل امواج الیوت، میتوان الگوهای قیمتی را شناسایی کرده و پیش‌بینی کرد که بازار در چه جهتی حرکت خواهد کرد.
از آنجا که الیوت ماهیت «فراکتالی» بازارها را نیز به رسمیت شناخت، توانست جزئیات بیشتری را تجزیه و تحلیل کند. فرکتال‌ها ساختارهایی ریاضی هستند که در مقیاس‌های کوچکتر بی‌نهایت بار تکرار می‌شوند. الیوت کشف کرد که ساختار الگوهای قیمت سهام بورس به همان گونه است.
این روش تحلیلی بر اساس پنج موج اصلی الیوت، که به عنوان موج‌های اصلی یا موج‌های مادر شناخته می‌شوند، بنا شده است. این پنج موج شامل سه موج صعودی (موج ۱، موج ۳ و موج ۵) و دو موج نزولی (موج ۲ و موج ۴) می‌باشد. این الگوها به صورت تکراری در زمان مشاهده می‌شوند و امکان تشخیص نقاط ورود و خروج از بازار را فراهم می‌کنند.
امواج الیوت مجموعه ای از حرکات قیمت به سمت بالا و پایین هستند که الگوهای متمایزی را تشکیل می دهند. بر اساس نظریه، این امواج از دو نوع تشکیل شده اند: امواج تکانشی و امواج اصلاحی. امواج تکانشی جهت روند اصلی را نشان می دهند، در حالی که امواج اصلاحی تغییر موقت قیمت در برابر روند اصلی هستند.
امواج تکانشی بیشتر به پنج موج با برچسب های ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ تقسیم می شوند، در حالی که امواج اصلاحی به سه موج با نام های A، B و C تقسیم می شوند. این امواج ساختاری به نام چرخه موج الیوت ایجاد می کنند.
قوانین اصلی امواج الیوت
قانون اول
موج دوم هیچگاه نمی‌تواند صد در صد موج یک را اصلاح کند.چون اگر صد در صد موج یک را اصلاح کند، دیگر موج اصلاحی نیست و خودش یک حرکت محسوب می‌شود.در تصویر زیر یکی از قوانین اصلی امواج الیوت نقض شده است و این موج شماری باطل می‌باشد.
در تصویر زیر، نمونه صحیح یک حرکت پنج موجی نمایش داده شده است که در آن قانون اول رعایت شده است و موج دوم کوچکتر از موج اول است.
قانون دوم
موج سوم هیچگاه نباید کوتاه‌ترین موج باشد و باید حتما از یکی از امواج ۱ و ۵ بزرگتر باشد. در تصویر زیر یکی از قوانین اصلی امواج الیوت نقض شده است و این موج شماری باطل است، چون موج سوم از موج‌های ۱ و ۵ کوتاه‌تر است.
در تصویر زیر، نمونه صحیح یک حرکت پنچ‌موجی را مشاهده می‌کنید که در آن قانون دوم رعایت شده است و موج سوم، کوتاه‌ترین موج نیست.موج سوم به طور معمول بزرگترین موج است. اما اگر فقط از یکی از امواج یک یا پنج بزرگتر باشد کافی است والزامی نیست که حتما بزرگترین موج باشد.
قانون سوم
موج چهار هیچگاه به قلمرو موج یک نفوذ نمی‌کند.
در تصویر زیر یک حرکت پنج موجی را مشاهده می‌کنید که قانون سوم امواج الیوت را نقض کرده است و این موج شماری باطل است چون موج چهارم با موج اول، همپوشانی و تداخل دارد.
در تصویر زیر، نمونه صحیح موج شماری نمایش داده شد که موج چهارم با موج اول تداخل ندارد.موج سوم، کوتاه‌ترین موج محرک نیست و از موج یک بزرگتر است و موج دوم صد در صد موج یکم را اصلاح نکرده است که هر سه قانون موج شماری رعایت شده است.
درجه امواج الیوت
طبق نظریه امواج الیوت، امواج را میتوان در ۹ درجه و از بزرگترین به کوچک‌ترین، به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- اَبَرچرخه بزرگ (Grand Supercycle)
- ابرچرخه (Supercycle)
- چرخه (Cycle)
- اصلی یا اولیه (Primary)
- متوسط (Intermediate)
- کوچک (Minor)
- ریز (Minute)
- بسیار ریز (Minuette)
- کوچکتر از بسیار ریز (Sub-Minuette
الگوی زیرین ۵-۳ ثابت است، اگرچه طول هر موج ممکن است متغیر باشد.امواج ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ انگیزش را تشکیل می‌دهند و امواج B ،A و C تشکیل دهنده اصلاح هستند. پنج موج مربوط فاز انگیزشی، به نوبه خود، موج ۱ را در درجه بعدی بزرگتر شکل می‌دهند و سه موج اصلاحی نیز تشکیل دهنده موج ۲ درجه بزرگتر بعدی هستند.
شکل زیر، به خوبی ماهیت فراکتالی امواج را نشان میدهد.
موج اصلاحی به طور معمول دارای سه حرکت مشخص است: دو حرکت در جهت اصلاح اصلی (A و C) و دیگری در مقابل آن (B). امواج ۲ و ۴ در تصویر بالا اصلاح هستند. ساختار امواج اصلاحی به طور معمول به صورت شکل زیر است.
کشیدگی در امواج الیوت
در بازارهای یک طرفه ممکن است خریدار بسیار قوی‌تر باشد و باعث شود یکی از موج‌های محرک ۱ یا ۳ یا ۵ کشیده و طولانی شود که معمولا این اتفاق در موج ۳ رخ میدهد.چون این موج معمولا قوی‌ترین موج بازار است.
در تصویر زیر یک مثال از کشیدگی رامشاهده می‌کنید که در ریز موج ۳ از موج سوم اصلی اتفاق افتاده است.
کوتاه‌شدگی در امواج الیوت
کوتاه‌شدگی معمولا در موج ۵ اتفاق می‌افتد. به این ترتیب که در انتهای یک روند خریداران از قدرت کافی برخوردار نیستند و موج پنجم از سقف موج سوم عبور می‌کند که به این اتفاق اصطلاحا کوتاه‌شدگی می‌گویند.اگر موج سوم دچار کشیدگی شود، احتمال کوتاه‌شدگی در موج ۵ بیشتر است. در عین حال اگر در موج پنجم شاهد کوتاه‌شدگی باشیم، موج پنجم حداقل باید ۷۰% موج چهارم،به بالا برگردد.
ویژگی‌های امواج الیوت
موج یک: این موج از ۵ ریز موج تشکیل شده است.قدرت این موج معمولا بستگی به روند قبلی دارد. اگر ریزش قبلی پر قدرت باشد، معمولا موج یکم هم پر قدرت برمی‌گردد و اگر در روند قبلی قیمت به صورت آهسته پایین آمده باشد، معمولا موج یکم هم قدرت کمتری دارد.
تشخیص این موج کار سختی است و شرط الزامی‌اش این است که موج بعدی از کف این موج پایین‌تر نرود، چون موج دوم هیچگاه ۱۰۰% موج یک را اصلاح نمی‌کند.اگر موج دوم تمام موج یک را اصلاح کرد پس موج قبلی اصلا موج یک نیوده است.
موج دوم: این موج از سه ریز موج تشکیل شده است که ریز موج A شامل پنج ریز موج و ریز موج B شامل سه ریز موج و ریز موج C شامل پنج ریز موج می‌باشد.این موج هیچگاه نباید ۱۰۰% موجو را اصلاح کند.اگر اصلاح کرد، نه موج قبلی موج یک بوده و نه این موج، دومین موج بوده است.
در بیشتر موارد این موج حدود ۶۱.۸% موج A را اصلاح می‌کند و در حالت عادی اصلاحی تقریبا بین ۵۰ تا ۷۰ درصد را انجام میدهد.
موج سوم: معمولا موج سوم، سودده‌ترین موج بازار است. الیوت می‌گوید: ” اگر این موج را بتوانید بگیرید، پولدار خواهید شد.” این موج از ۵ ریز موج تشکیل شده و حداکثر می‌تواند تا ۶۱.۸% موج یکم منبسط شود.
معمولا شیب این موج به دلیل قدرت بالای خریدار از موج یکم بیشتر است. در این موج معمولا حجم معاملات افزایش می‌یابد و با وجود اینکه اندیکاتور RSI اشباع خرید را نشان میدهد اما قیمت به روند خود ادامه میدهد.
این موج، بلندترین و پرقدرت‌ترین موج در الیوت است که در اندیکاتور مکدی، بالاترین قله را دارد.
موج چهارم: این موج معمولا ۲۳ الی ۳۸ درصد از موج سوم را اصلاح می‌کند اما گاهی اوقات تا ۵۰% هم مشاهده می‌کنیم که موج سوم را اصلاح کرده است.
بر اساس قانون تناوب، اگر اصلاح موج دوم به صورت ساده و سریع، مثلا زیگزاگ باشد اصلاح موج چهارم باید از نوع پیچیده باشد و پیچیدگی بیشتری نسبت به موج دو داشته باشد.اگر اصلاح موج دوم از نوع اصلاح پیچیده باشد، اصلاح موج چهارم باید ساده و سریع مثلا زگزاگ باشد.چون بر اساس قانون تناوب اصلاح موج چهارم با موج دوم از لحاظ ساختاری باید تفاوت داشته باشد.
موج پنجم: این موج آخرین موج ایمپالس است. هیچ الزامی ندارد از سقف موج سه عبور کند.در این موج معمولا در اندیکاتورها واگرایی رویت می‌شود که هشدار می‌دهند احتمال تغییر روند بالاست.
معمولا در این موج بازار شایعات داغ می‌شود. خوش‌بینی زیادی نسبت به بازار ایجاد می‌شود.طول این موج در حدود ۳۸ الی ۶۱ درصد موج سوم است که معمولا شیب کمتری نسبت به موج سوم دارد و ممکن است الگوهایی مانند مثلث شاهد باشیم.
افراد تازه کار معمولا در این موج وارد بازار می‌شوند که اکثرا هم متضرر می‌شوند.
ویژگی‌های امواج اصلاحی
موج A: اولین موج اصلاحی بعد از پایان یک روند است که از یک ریز موج تشکیل شده است.در موج A، خرید مردم عادی تمام شده است و هیچ شخص حقوقی هم از سهام حمایت نمی‌کند؛ زیرا قیمت سهم گران است. به همین دلیل، سهم در موج A، ریزش می‌کند.
موج B: این موج از سه ریز موج تشکیل شده است و گاهی هم ممکن است از ابتدای موج A بالا برود. این موج به این دلیل که گاهی از موج قبلی بلند‌تر است، معامله‌گر را به اشتباه می‌اندازد.این موج معمولا ۳۸ الی ۶۱ درصد موج قبلی را اصلاح می‌کند اما حتی اگر بزرگتر از موج قبلی باشد موج شماری نقض نمی‌شود.
موج C: از ۵ ریز موج تشکیل شده است.اگر اصلاح از نوع پیچیده نباشد و نوع ساده آن را شاهد باشیم، معمولا این موج قدرت زیادی دارد و در اکثر مواقع این موج بین ۱۰۰ الی ۱۲۳ درصد موج A منبسط می‌شود و حتی گاهی اوقات ممکن است طول آن به ۲.۶۱ برابر موج A هم برسد.
اگر موج A ریزش بسیار سنگینی کند، احتمال اینکه در موج C ریزش آرام‌تری را شاهد باشیم زیاد است.
سایر قوانین نظریه الیوت
تعدادی از قوانین هم وجود دارند که میتوانند نقض شوند، اما مشکلی ایجاد نمی‌کنند:
این امکان وجود دارد که انتهای امواج ۳ و B و امواج ۴ و A در یک راستا قرار بگیرند و الگوی سر و شانه را ایجاد کنند.
در اکثر مواقع، انتهای موج ۵ بالاتر از انتهای موج ۳ قرار میگیرد. اما این دو موج میتوانند در یک راستا هم قرار بگیرند و الگوی دو قلّه را به وجود آورند. موج B هم ممکن است یک پولبک به کف حمایتی موج ۴ داشته باشد.
اندیکاتور امواج الیوت
اندیکاتور مکدی (MACD)، ابزار موج شمار در نظریه امواج الیوت است.
در اندیکاتور مکدی بین موج ۳ و موج ۵، واگرایی وجود دارد. منظور از واگرایی این است که نمودار قیمت و اندیکاتور، خلاف یکدیگر حرکت می‌کنند. وقتی اندیکاتور واگرایی را نشان دهد، به این معناست که در قیمت، تغییر ایجاد می‌شود.
نسبت های فیبوناچی امواج الیوت
زمانی که موج ۱ و ۲ را داریم، برای پیدا کردن موج ۳، از ابزار فیبوناچی استفاده می‌کنیم. در امواج الیوت، انتظار داریم بازار به اهداف بلندمدت فیبوناچی برسد؛ زیرا موج ۳، موج بلند بازار است. به این دلیل که موج ۳، بلندترین موج در امواج الیوت است، انتظار داریم موج ۳ تا حدود ۲۶۱ و ۴۲۳ فیبوناچی رشد داشته باشد.
در امواج الیوت، موج‌های اصلاحی، تا حدود ۳۸% فیبوناچی حرکت می‌کنند.
نحوه محاسبه اندازه امواج در نظریه الیوت
منظور از اندازه امواج الیوت، اختلاف قیمت انتهای یک موج، با انتهای موج قبلی آن است؛ نه طول موج‌ها. طول خطوط اصلی در نمودارهای خطی و کندل استیک برای ما اهمیت ندارد؛ زیرا آن‌ها فقط تعداد روز را نشان می‌دهند و هنگام استفاده از این نمودارها، باید ارتفاع خطوط را محاسبه کنیم.
بنابراین، زمانی که نسبت به اندازه صحیح امواج مشکوک بودید، شیب امواج الیوت را بررسی کنید. اگر اختلاف زیادی بین آن‌ها وجود داشت، ارتفاع آن‌ها را بررسی کنید.
برای آسان‌تر شدن این مسئله، به ارتفاع میله‌های اندیکاتور مکدی در امواج ۳ و ۵ دقت کنید. طول میله‌های موج ۳ در اندیکاتور مکدی، باید از طول میله‌های موج ۵ و موج ۱ بزرگتر باشد.
چگونه امواج الیوت را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص امواج الیوت، از اندیکاتور مکدی کمک می‌گیریم. برای این کار، مراحل زیر را به ترتیب طی می‌کنیم:
در اندیکاتور مکدی، بلندترین قله را پیدا کرده و آن را موج ۳ می‌نامیم.
واگرایی بین موج ۳ و موج ۵ را پیدا کرده و آن را موج ۵ می‌نامیم.
وسط دره موج ۳ و موج ۵ را موج ۴ می‌نامیم.
گودال مکدی را که قبل از موج ۳ قرار دارد، پیدا کرده و آن را موج ۲ می‌نامیم.
قله قبل گودال مکدی (موج ۲) را هم موج ۱ می‌نامیم. شروع موج ۱، از نقطه صفر اندیکاتور مکدی و از جایی خواهد بود که مکدی تغییر جهت داده است.
تشخیص شروع امواج الیوت
هدف ما این است که در موج ۳ که موج تحلیلگران است، وارد بازار شویم. پس از تشخیص موج ۳، می‌توانیم با استفاده از فیبوناچی، انتهای موج ۳ را شناسایی کنیم.
(کاربرد) امواج الیوت در بورس
زمانی که قصد استفاده از روش تحلیل الیوت در بازار بورس را داریم، بهتر است:
از تایم فریم‌های روزانه و هفتگی در سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت استفاده کنیم.
سهامی را انتخاب کنیم که حداکثر ۲ پیش‌بینی برای آن وجود داشته باشد؛ هر دو یا صعودی یا هر دو نزولی.
حجم معاملات مناسبی، متناسب با میزان سهام شناور، مدت زمان انتخابی برای سرمایه‌گذاری و شرایط بازار داشته باشد.
سهام در گذشته براساس عوامل بنیادی فعالیت کرده باشد.
به میزان کمتری تحت تاثیر عوامل اقتصادی قرار بگیرد.
سهام کوچکی را انتخاب نکنیم.
سهام حقوقی فعال داشته باشد.
موج‌های اصلاحی در نظریه امواج الیوت
امواج اصلاحی حالت‌های متفاوتی دارند و اگر افراد بتوانند انواع این امواج را شناسایی کنند در موج شماری درست به تحلیلگران کمک بزرگی خواهد کرد.
زیگزاگ ها، حالت های خاص در موج های اصلاحی
زیگزاگ‌ها یکی از حالت‌های خاص برای امواج اصلاحی می باشند به این معنی که اصلاح ها به‌صورت ۳ ریزموج ایجاد می شوند و زیگزاگ ها الگوی سه موج تصحیح گر می باشند که خلاف جهت روند بزرگتر در حال حرکت می باشند و هریک به ترتیب به ۵-۳-۵ موج شکسته می‌شوند
پهنه ها، حالت های خاص در موج های اصلاحی
از دیگر انواع امواج اصلاحی میتوان به پهنه‌ها اشاره کرد که تفاوت عمده آن‌ها با زیگزاگ‌ها این می باشد که پهنه‌ها از الگوی ۵-۳-۳ تبعیت می‌کنند و پهنه‌ها اکثرا علامت تقویت بازار افزایشی می باشند و بیشتر الگوی تحکیمی به شمار می‌آیند تا الگوی تصحیحی.
مثلث ها حالت های خاص در موج های اصلاحی
نوع دیگر از موج های اصلاحی مثلث‌ها می باشند که در چهارمین موج و قبل از آخرین حرکتی که در سمت روند بزرگ انجام میگیرد رخ می‌دهند. البته توجه داشته باشید در روند صعودی این مثلث‌ها هم میتوانند صعودی و هم نزولی باشند.
نوع صعودی مثلث ها وقتی رخ میدهد که ادامه روند صعودی را مشخص می‌کنند و نوع کاهشی آن نشان میده که بعد از یک صعود شدید قیمت‌ها کمی افت خواهند کرد.
سخن پایانی
امواج ۱ و ۵ تقریبا و معمولا از نظر ارتفاع یک اندازه هستند.
در نظریه الیوت، به دنبال تشخیص ابتدای موج ۳ برای بازکردن معامله (خرید) هستیم و بهتر است در موج ۴ معامله را ببندیم (فروش).
خرید در موج ۵ و فروش در موج C بسیار هیجانی است.
شناسایی موج ۵ که نقطه نهایی و آخرین فرصت برای خروج است، اهمیت بالایی دارد.
در حرکات خلاف بازار، قیمت کمی اصلاح می‌شود و تا حدود سطح اول فیبوناچی حرکت می‌کند تا موج جدید را ایجاد کند.
بهتر است حروف یا شماره هر موج را در انتهای آن قرار دهیم؛ اما اگر آن را در وسط موج هم قرار دهیم، اشکالی ندارد.
زمانی که در یک تایم فریم نتوانستیم جزئیات امواج را تشخیص دهیم، می‌توانیم تایم فریم را کاهش دهیم تا جزئیات واضح‌تر شوند. برای مثال اگر تایم فریم را هفتگی قرار داده‌ایم، برای نمایش بهتر جزئیات، می‌توانیم تایم فریم را به روزانه تغییر دهیم.
به موج‌هایی که در جهت روند بازار هستند، موج‌های پیشرو (۱، ۳، ۵ و B) و موج‌هایی که خلاف روند بازار هستند، موج‌های اصلاحی (۲، ۴، A و C) می‌گوییم.
موج‌های ۱ تا ۵ با یکدیگر فاز پیشرو را تشکیل می‌دهند.
موج‌های ABC با یکدیگر فاز اصلاحی را تشکیل می‌دهند.
- نویسنده : مجله ایرانی
