مجله ایرانی:زمانی که به نمودارهای مختلف بازار مالی توجه می کنیم، می توانیم نحوه حرکت قیمت را در سه حالت کلی دسته بندی کنیم. این سه حالت که به آن ها روند گفته می شود، می تواند صعودی، نزولی و یا رنج باشد. به طور کلی بازار همیشه در یکی از سه حالت ذکر شده قرار دارد، و نحوه حرکت قیمت در نمودار، تابعی از فراکتال های تکرار شونده می باشد که به آن الگوهای کلاسیک یا نموداری می گویند.

الگوهای کلاسیک را براساس نحوه حرکت قیمت قبل و بعد از الگو، به سه دسته تقسیم بندی می کنند.

• الگوهای ادامه دهنده
• الگوهای بازگشتی
• الگوهای ترکیبی

الگوهای ادامه دهنده

برخی از الگوها ادامه‌ی حرکت قیمت در جهت موافق روند فعلی را نشان میدهند. و از همین رو به آن‌ها الگوهای ادامه‌دهنده (Continuation Patterns) می‌گویند. این الگوها اگر پس از حرکات قدرتمند قیمت شکل بگیرند، قدرت بالای خریداران بازار را نشان میدهند. و اگر پس از حرکات آهسته‌ی قیمتی باشد، تردید خریداران برای بالا بردن قیمت را نشان میدهد.

• الگوی پرچم

تصویر شماتیک الگوی پرچم

این الگو با توجه به نام آن دقیقا مانند شکل یک پرچم روی نمودار تشکیل می شود به این صورت که قیمت در یک موج بسیار قوی در حال حرکت می باشد. که این موج حتی می تواند یک حرکت اسپایک باشد، و در ادامه حرکت، قیمت یک توقف کوتاه مدت به صورت یکی از اشکال مستطیل و یا مثلث را روی نمودار تشکیل می دهد، که به این الگو، پرچم گفته می شود. الگوی پرچم می تواند هم در روند نزولی قوی و هم در روند صعودی قوی تشکیل شود.نکته بسیار مهمی که در مورد الگوی پرچم وجود دارد، این است که رای تایید الگو، طول دسته پرچم باید حداقل سه برابر عرض پرچم باشد، تا از حالت پرچم خارج نشود.برخوردهای قیمت با سقف و کف الگو اهمیت زیادی ندارد، اما نحوه خروج قیمت از الگو بسیار حائز اهمیت می باشد. هدف قیمت به اندازه طول دسته پرچم از محل شکست الگو می باشد.

• الگوی مستطیل

تصویر شماتیک الگوی مستطیل

الگوی مستطیل یا Rectangle یکی از محبوب ترین الگوهای تحلیل تکنیکال است که میتواند هم برگشتی و هم ادامه دهنده باشد.اگر اوج های قیمتی را به یکدیگر، و پایین ترین قیمت ها را به هم وصل کنیم، یک مستطیل ایجاد میشود. در این الگو این احتمال وجود دارد که قیمت بدون برخورد به خطوط بالایی یا پایینی تغییر جهت دهد.

معمولا محل تشکیل این الگو در روند های صعودی یا نزولی پرقدرت می باشد، که بعد از یک موج اصلی، قیمت وارد یک محدوده تریدینگ رنج می شود، که این محدوده رنج الگوی مستطیل را تشکیل می دهد. نوسانات درون الگو و برخوردها به سقف و کف الگو باید به خوبی انجام شود، در غیر اینصورت الگو مورد قبول نمی باشد. قیمت در زمان خروج از الگو معمولا حرکت های پر شتابی دارد. اما به طور کلی می توان بعد از خروج انتظار پولبک هم داشت. برای تایید الگوی مستطیل بسته شدن یک کندل بیرون از الگو لازم و ضروری می باشد.

• الگوی مثلث

الگوی مثلث Triangle یکی از پرکاربردترین الگوهای تحلیل تکنیکال است که از ترکیب یک خط افقی (از به هم وصل کردن نقاط بالا یا پایین کندلها تشکیل میشود) و یک خط روند ایجاد میشود.

الگوی مثلث، یک الگوی ادامه دهنده است و سه نوع دارد:

• الگوی مثلث بالارونده (Ascending Triangle)
• الگوی مثلث متقارن (Symmetrical Triangle)
• الگوی مثلث پایین‌رونده (Descending Triangle)

الگوی مثلث متقارن

این الگو از دو خط تشکیل شده است، که یکی از آن ها نسبت به افق زاویه مثبت و خط دیگر زاویه منفی می سازند. با توجه به اینکه احتمال خروج قیمت از هر طرف این الگو ۵۰ درصد می باشد، به آن الگوی دو طرفه یا ترکیبی می گویند. البته با توجه به دیگر روش های تحلیلی، و نگاه به گذشته قیمت، می توان تا حد زیادی جهت خروج قیمت از این الگو را تشخیص داد.

نوسانات قیمت داخل الگو باید به خوبی انجام شده باشد، و برخوردها به سطق و کف الگو شکل گرفته باشند. حجم معاملات به طرف راس الگو معمولا کاهش پیدا می کند. خروج قیمت از هر سمتی می تواند باشد. بهترین نقطه خروج، بین نصف تا سه چهارم طول ضلع مثلث می باشد، اما بعد از عبور قیمت از سه چهارم، الگو مورد شک و تردید خواهد بود.

حد ضرر اگر قیمت از بالا خارج شود، کف قبلی در نظر گرفته می شود، اما اگر قیمت از پایین خارج شود، سقف قبلی در نظر گرفته می شود.

برای تایید شدن الگو، تعداد برخوردها حداقل سه برخورد از هر طرف لازم است. بعد از شکست معمولا انتظار پولبک داریم. هدف قیمت از محل شکست به اندازه قاعده الگو می باشد. الگو برای اینکه تایید شود، کلوز کندل باید بیرون الگو باشد و ترجیحا یک کندل نیز خارج از الگو بسته شود.

الگوی مثلث صعودی

تصویر شماتیک الگوی مثلث صعودی

این الگو نیز از دو خط تشکیل شده است. اما یکی از خطوط این الگو معمولا خط بالای آن به صورت افقی و خط دیگر آن با افق زاویه می سازد. دنباله ای از کف های قیمت در این الگو ایجاد می شوند که در امتداد خطوط روند صعودی می باشند. این الگو از نوع ادامه دهنده بوده و قیمت از هر سمتی که وارد الگو شود، با احتمال بالا از همان سمت نیز خارج خواهد شد. محل تشکیل این الگو معمولا در موج های اصلاحی و در میانه روند قیمت می باشد. نوسانات و برخورد قیمت داخل الگو باید به خوبی شکل گرفته باشد. در غیر اینصورت الگو معتبر نخواهد بود. حد ضرر معامله با این الگو، بسته شدن کندل قیمت، زیر آخرین کف الگو می باشد. برای تایید شدن نیز کندل باید بیرون الگو بسته شود، و برای حالت کم ریسک معاملات، باید در انتظار پولبک باشید. در نهایت هدف الگو به اندازه قاعده مثلث از محل شکسته شدن الگو می باشد.

الگوی مثلث نزولی
تصویر شماتیک الگوی مثلث نزولی

این الگو نیز از دو خط تشکیل شده است. اما یکی از خطوط این الگو معمولا خط پایین آن افقی و خط دیگر آن با افق زاویه می سازد. دنباله ای از سقف های قیمت در این الگو ایجاد می شوند که در امتداد خطوط روند نزولی می باشند. این الگو از نوع ادامه دهنده بوده و قیمت از هر سمتی که وارد الگو شود، با احتمال بالا از همان سمت نیز خارج خواهد شد. محل تشکیل این الگو معمولا در موج های اصلاحی و در میانه روند قیمت می باشد. نوسانات و برخورد قیمت داخل الگو باید به خوبی شکل گرفته باشد. در غیر اینصورت الگو معتبر نخواهد بود. حد ضرر معامله با این الگو، بسته شدن کندل قیمت، بالای آخرین سقف الگو می باشد. برای تایید شدن نیز کندل باید بیرون الگو بسته شود، و برای حالت کم ریسک معاملات، باید در انتظار پولبک باشید. در نهایت هدف الگو به اندازه قاعده مثلث از محل شکسته شدن الگو می باشد.

• الگوی فنجان و دسته

الگوی فنجان و دسته در تحلیل تکنیکال جزو الگوهای ادامه دهنده صعودی است. معمولا در یک حرکت صعودی که مدتی است متوقف شده ظاهر میشود و نشان دهنده‌ی این است که روند صعودی ادامه می یابد. دلیل نامگذاری این الگو به این خاطر است که ابتدا الگویی شبیه U روی نمودار شکل میگیرد که بدنه‌ی فنجان است. سپس الگوی دیگری در سمت راست آن ظاهر میشود که دسته‌ی فنجان را تشکیل میدهد. در صورت مشاهده این الگو میتوانید انتظار داشته باشید که روند صعودی ادامه دارد.

اگر این الگو در یک حرکت نزولی شکل بگیرد، به آن فنجان و دسته معکوس یا نزولی گفته میشود (Bearish Inverted Cup and Handle). بعد از تشکیل این الگو میتوانید انتظار سقوط قیمت و ادامه روند نزولی را داشته باشید.

الگوهای برگشتی

الگوهای دیگری هم هستند که اگر آنها را روی نمودار قیمت ببینیم باید انتظار تغییر روند قیمت را داشته باشیم. به این الگوها الگوهای برگشتی (Reversal Patterns) گفته می‌شود.

در این بخش ابتدا ۵ نوع الگوی بازگشتی اصلی پر کاربرد را مورد بررسی قرار می دهیم. این الگوها به ترتیب: الگوی سروشانه، الگوی سقف و کف دو گانه، الگوی سقف و کف سه گانه، الگوی الماس و الگوی کنج می باشند.

• الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه یا هد اند شولدرز (Head and Shoulders) یکی از الگوهای برگشتی است که معمولا بعد از یک روند صعودی خود را نشان میدهدو و خبر از احتمال تغییر روند به نزولی میدهد.

قیمت در یک موج صعودی قرار دارد، و یک پولبک در نمودار به ثبت می رسد. سپس یک سقف بالاتر نسبت به موج قبلی تشکیل می شود، و مجددا شاهد اصلاح قیمت هستیم.

در نهایت تلاش خریداران برای آخرین بار موجب تشکیل شانه دوم این الگو می شود. برگشت های قیمت به سمت یک حمایت افقی موجب تشکیل خطی به نام خط گردن می شود. در صورتی که خط گردن به سمت پایین شکسته شود، و یک کندل زیر این ناحیه بسته شود، الگو تایید خواهد شد.

در این الگو، حرکات صعودی کوچک نقش شانه های چپ و راست و حرکت صعودی بزرگ میانی، نقش سر را بازی میکند. به همین دلیل این الگو را به عنوان سر و شانه میشناسند. وقتی این الگو روی نمودار شکل بگیرد، میتوانید انتظار تغییر روند و سقوط قیمت را داشته باشید.

تصویر شماتیک الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه معکوس

اگر الگوی سر و شانه در یک روند نزولی شکل بگیرد، به آن سروشانه‌ی معکوس یا صعودی میگویند (Bullish Inverted Head and Shoulders). شکل این الگو برعکس الگوی سر و شانه اصلی و رو به پایین است. نتیجه این الگو پایان روند نزولی و شروع حرکت قیمت به صورت صعودی است.

همان طور که در شماتیک پایین مشاهده می کنید، هشدار اول با شکسته شدن خط روند نزولی داده می شود، و قیمت بعد از پولبک به خط روند، شانه دوم را تشکیل می دهد، و در نهایت با شکسته شدن خط گردن، الگو تایید خواهد شد.

• الگوی سقف و کف دو گانه

در الگوی سقف دو گانه زمانی که قیمت در روند صعودی قرار دارد، به یک مقاومت برخورد می کند، و شاهد واکنش اول به سطح مقاومت هستیم. بسیاری از خریداران در برخورد اول سیو سود می کنند، و قسمتی از دارایی خود را می فروشند. مجددا بعد از پولبک، خریداران تلاش می کنند که قیمت را از محدوده مقاومت عبور دهند، اما ناکام می مانند.

الگوی سقف دو قلو در برخورد دوم نیز با واکنش همراه است، که نشان می دهد فروشندگان قدرت بیشتری گرفته اند، و روند قیمت احتمالا معکوس خواهد شد. برای تایید این الگو، زمانی که قیمت برای بار دوم کاهش پیدا می کند، در صورتی که کف پولبک اول شکسته شود، الگو تایید خواهد شد. حد ضرر بسته شدن کندل بالای سقف دوم در نظر گرفته می شود. قیمت بعد از شکست حمایت می تواند مطابق شکل بالا از محل شکست، به اندازه محدوده حد فاصل دو سقف تا سطح حمایت، زیرش داشته باشد.

الگوی کف دو گانه نیز دقیقا عکس الگوی سقف دو گانه می باشد. روی محدوده های حمایت تشکیل می شود، و انتظار برگشت قیمت و قدرت گرفتن خریداران را داریم. در این مواقع برای اطمینان از تغییر روند و درستی الگوی تشکیل شده روی نمودار، از روش تحلیلی پرایس اکشن و همچنین ابزارهای دیگر نظیر اندیکاتورهای MACD و RSI جهت تشخیص واگرایی استفاده می شود.

• الگوی سقف و کف سه گانه

این الگو نیز قدرت بسیار بالایی در معکوس کردن روند قیمت دارد. اما به ندرت در نمودارها مشاهده می شود. عملکرد این الگو و نحوه تریگر گرفتن از آن نیز مشابه الگوی سقف و کف دو گانه می باشد.

تصویر شماتیک الگوی کف سه گانه

تصویر شماتیک الگوی سقف سه گانه

• الگوی الماس

این الگوی کلاسیک، الگویی بسیار کمیاب می باشد. اما زمانی که روی نموداری تشکیل می شود، با احتمال بسیار بالایی تایید خواهد شد. معمولا قیمت با یک موج بسیار قوی وارد این الگو می شود. نوسانات قیمت داخل این الگو به صورتی است که اکثر معامله گران بازار سردرگم خواهند شد.بنابراین توصیه می شود در صورت مشاهده الگوی الماس، تا زمانی که قیمت داخل الگو قرار دارد، به هیچ عنوان معامله انجام ندهید، چرا که احتمال فعال شدن حد ضرر معاملات بالا می باشد. الگوی الماس هم می تواند روی سطح حمایت و هم می تواند زیر محدوده مقاومت تشکیل شود.حرکت قیمت زمان خروج از الگو معمولا بسیار شارپ و سریع خواهد بود. برای تایید شدن الگو، بسته شدن یک کندل بیرون از ناحیه الگو کافی می باشد.هدف الگو می تواند حد فاصل بین بالاترین قیمت الگو و پایین ترین قیمت الگو از محل شکست باشد.

• الگوی کنج

الگوی کنج Wedge یکی از الگوهای برگشتی در تحلیل تکنیکال است که از کشیدن دو خط روند همگرا تشکیل میشود. نکته مهم این الگو این است که هر دو خط روند باید در یک جهت باشند. (هر دو نزولی یا هر دو صعودی) اگر این الگو رو به بالا تشکیل شود، الگوی کنج بالارونده و اگر رو به پایین ایجاد شود، پایین رونده خواهد بود.

الگوی Rising Wedge احتمال پایین آمدن قیمت و Falling Wedge احتمال بالا رفتن قیمت را نشان میدهد.

این الگو بسته به محل تشکیل آن می تواند هم به صورت بازگشتی و هم از نوع ادامه دهنده باشد. به این صورت که اگر در سقف یا کف قیمت روی سطوح ماژور نمودار تشکیل شود، از نوع بازگشتی خواهد بود، و عمدتا به همین شکل شناخته شده است، اما در مواردی که در میانه روند و داخل موج اصلاحی و روی سطوح مینور نمودار تشکیل شود، از نوع ادامه دهنده می باشد، که در این حالت، شکل این الگو شباهت بسیاری زیادی به الگوی پرچم خواهد داشت.

نکته بسیار مهمی که در مورد الگوی کنج وجود دارد این است که فارغ از اینکه جهت ورود قیمت داخل الگو نزولی یا صعودی می باشد، جهت خروج قیمت از الگو، همیشه در خلاف جهت خطوط الگو هستند.

الگوهای کندلی

برخلاف دو الگوی قبل که معمولا از ترکیب چند کندل تشکیل میشوند، الگوهایی داریم که تنها از یک یا دو کندل ساخته شده اند. به این الگوها الگوهای نمودار شمعی یا الگوهای کندلی (Candlestick Patterns) میگویند. این کندل ها خود میتوانند جزو الگوهای برگشتی یا ادامه دهنده باشند.

منظور از کندل همان نمودار شمعی است که اطلاعاتی مثل قیمت در آغاز و پایان یک بازه زمانی خاص و بالاترین و پایین ترین قیمت دارایی را نمایش میدهد.

نتیجه مبحث

اهمیت استفاده از این الگوها به دلیل تکرار شوندگی بالایی که در نمودارها دارند، زیاد می باشد. به همین دلیل در تحلیل تکنیکال می توانید از این روش کمک بگیرید، تا معاملات بهتری داشته باشید.

• نویسنده : مجله ایرانی