مچله ایرانی : نگاهی جدید به سن کریستال های zircon در یک نمونه ازسنگ ماه که توسط ماموریت آپولو ۱۷ ناسا در سال ۱۹۷۲ به زمین آورده شد، نشان می دهد که ماه حداقل ۴.۴۶ میلیارد سال پیش شکل گرفته است.
بررسی مجدد سنگ های ماه، سن ماه را ۴۰ میلیون سال عقب انداخته است. این یعنی حداقل ۴.۴۶ میلیارد سال پیش شکل گرفته است. ماه ممکن است حداقل ۴.۴۶ میلیارد سال پیش – ۴۰ میلیون سال زودتر از آنچه تصور می کردیم – شکل گرفته باشد.
دانشمندان بر این باورند که ماه پس از برخورد یک سیاره به اندازه مریخ با زمین و پرتاب یک گلوله ای از سنگ مذاب به فضا به وجود آمده است. با سرد و جامد شدن سطح ماگمایی این جسم، کریستال های سیلیکونی به نام zircon ها شکل گرفتند. به دلیل انعطاف پذیری آن ها در برابر گرما و محیط های سخت، کریستال ها هنوز هم زنده می مانند و می توان از آن ها برای شناسایی اولین لحظات ماه استفاده کرد.
کریستال های Zircon حاوی اورانیوم رادیواکتیو هستند که با سرعت مشخصی به سرب تبدیل می شود، بنابراین دانشمندان می توانند با اندازه گیری میزان سرب و اورانیوم موجود در آن، سن نمونه سنگ را تعیین کنند.
فیلیپ هک در دانشگاه شیکاگو و همکارانش اکنون با استفاده از تکنیکی به نام توموگرافی کاوشگر اتمی، نمونه ای از zircon ها را از سنگ ماه که در سال ۱۹۷۲ از ماموریت آپولو ۱۷ ناسا بازگردانده شده بود، دوباره آنالیز کردند و دریافتند کهzircon ها ۴.۴۶ میلیارد سال قدمت دارند.
هک می گوید: ” ما اکنون تاریخی از zircon ها داریم، بنابراین می توانیم بگوییم که اقیانوس ماگما یی باید در چه زمانی جامد شده باشد.
نمونه zircon خاصی که هک و تیمش به آن نگاه کردند، در سال ۲۰۲۱ با استفاده از نوعی طیف سنجی جرمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته بود که نشان می داد نمونه قدیمی است، اما این تکنیک نمی توانست مشخص کند که آیا سرب ناشی از واپاشی رادیواکتیو است یا فقط به صورت اتفاقی وجود دارد.
با این حال، توموگرافی کاوشگر اتمی می تواند آرایش و موقعیت اتم ها را با جزئیات بالا تحلیل کند، که به نشان دادن این که آن ها واقعا از واپاشی رادیواکتیو هستند، کمک کرد. این روش از یک پرتو ذرات باردار استفاده می کند تا یک بخش بسیار نازک را از یک نمونه، تنها از چند اتم جدا کند و سپس یک لیزر قدرتمند این اتم ها را در یک طیف سنج جرمی تبخیر می کند.
ماهش آناند در دانشگاه انگلستان می گوید: ما می دانیم که منظومه شمسی در حدود ۴.۵۷ میلیارد سال پیش شکل گرفته است و این یعنی می توانیم شکل گیری ماه را به طور دقیق محدود کنیم.
آناند می گوید: مطالعات قبلی نشان داده اند که برخورد ویژه ای که ماه را شکل داده، ۵۰ میلیون سال پس از شکل گیری منظومه شمسی اتفاق افتاده است؛ بنابراین اگر از این مطالعه استفاده کنیم ، یک پنجره زمانی بسیار محدود، تنها ۵۰ میلیون سال در اختیار ما قرار می دهد که در آن ماه خیلی سریع شکل گرفته و جامد شده است.

• نویسنده : مچله ایرانی